Τα τσιμπήματα στο δέρμα μας από έντομα, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, προκαλούν ενόχληση, ενώ υπάρχει ακόμα και κίνδυνος να εμφανίσουμε αλλεργική αντίδραση.
Συγκεκριμένα τα περισσότερα τσιμπήματα εντόμων, όπως από κουνούπια, ακάρεα, ψύλλοι κ.α. είναι κάτι αρκετά κοινό και, εκτός από φαγούρα, σπανίως προκαλούν πιο σημαντικά προβλήματα. Ωστόσο μερικά τσιμπήματα όπως αυτά από σφήκες και μέλισσες, μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο, ή ακόμα και αλλεργική αντίδραση, ενώ τσιμπήματα εντόμων, όπως τα δηλητηριώδη δαγκώματα αραχνών/ φιδιών (σπάνιες περιπτώσεις), απαιτούν άμεση επείγουσα ιατρική φροντίδα
Ως γνωστόν, ένα τσίμπημα κουνουπιού εμφανίζεται ως κόκκινο, ή ροζ ανάγλυφο σημάδι στο δέρμα, σαν μικρό σπυρί, το οποίο προκαλεί φαγούρα. Τα κουνούπια συναντώνται σε εξωτερικούς χώρους τους θερμούς μήνες του χρόνου (από Απρίλιο έως Οκτώβριο), τα ανοιχτά παράθυρα και πόρτες, χαλασμένες σίτες κλπ. είναι οι τρόποι συνήθως που θα εισέλθουν με ευκολία και σε μεγάλους αριθμούς στο σπίτι μας. Τα κουνούπια βρίσκονται συνήθως κοντά σε λιμνάζοντα ύδατα (ρέματα, σχάρες απορροής υδάτων, φρεάτια, βόθρους, έλη κλπ.), διότι αυτοί είναι οι χώροι αναπαραγωγής τους. Όταν μπουν στο σπίτι μας κάθονται στο πάνω μέρος των τοίχων ή στο ταβάνι. Μόνο το θηλυκό κουνούπι πριν γεννήσει χρειάζεται το αίμα μας για να μεγαλώσει τα αυγά του. Τα κουνούπια τσιμπάνε μετά το σούρουπο και κατά την διάρκεια της νύχτας, αλλά υπάρχουν και είδη που τσιμπάνε και κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι κοριοί είναι μικρά έντομα ημιμετάβολα που τρέφονται με το αίμα μας. Τα τελευταία χρόνια με τη ραγδαία ανάπτυξη των συγκοινωνιών τα έντομα αυτά εξαπλώθηκαν και αποτελούν το Νο1 παράσιτο-απειλή σε ξενοδοχεία (business hotels) σε μεγάλα αστικά κέντρα.
Όταν τρέφονται οι κοριοί εισάγουν στο δέρμα μας μέσω των στοματικών μορίων τους μία δόση σάλιου. Στο σημείο που έγινε το τσίμπημα εμφανίζεται μία κοκκινίλα η οποία προκαλείται από μία πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σάλιο των κοριών και υπάρχει για να μην πήζει το αίμα και να μπορεί το έντομο να το «ρουφήξει» γρήγορα και εύκολα. Η τομή που προκαλούν οι κοριοί σε συνδυασμό με το σάλιο τους προκαλεί αλλεργική αντίδραση στον οργανισμό μας και πολλές φορές όσο πιο πολύ δεχόμαστε τσιμπήματα τόσο πιο ευαίσθητοι γινόμαστε σε αλλεργικές αντιδράσεις και φαγούρα από το τσιμπήματα κοριών. Πιθανότατα δεν θα αισθανθείτε πόνο όταν ένας κοριός στο κρεβάτι σας τσιμπήσει, αλλά μόλις ξυπνήσετε θα δείτε μια σειρά από δύο ή περισσότερα κόκκινα σημάδια στο δέρμα σας.
Κάποιοι οργανισμοί αναπτύσσουν μια ήπια ή σοβαρή αλλεργική αντίδραση στο σάλιο του κοριού μεταξύ 24 ωρών και 3 ημερών αργότερα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανάγλυφα, κόκκινα σημάδια στο δέρμα, με έντονο κνησμό (φαγούρα) και ήπια φλεγμονή για διάστημα αρκετών ημερών.
Οι περισσότερες αράχνες δεν είναι δηλητηριώδεις και προκαλούν μόνο ήπια συμπτώματα, όπως κοκκίνισμα του δέρματος, οίδημα και ελαφρύ πόνο στην περιοχή. Εάν αναπτύξετε αλλεργική αντίδραση σε δάγκωμα αράχνης, με συμπτώματα όπως σφίξιμο στο στήθος, αναπνευστικά προβλήματα, δυσκολίες στην κατάποση, ή πρήξιμο στο πρόσωπο, θα πρέπει να πάτε επειγόντως στον γιατρό.
Οι αράχνες στην Ελλάδα τσιμπάνε πολύ σπάνια τους ανθρώπους και μόνο όταν ενοχληθούν από την παρουσία τους. Τσιμπήματα από αράχνες μπορεί να αναφερθούν σε κελάρια, σκοτεινά υπόγεια ή σε σημεία που αποθηκεύουμε αντικείμενα. Επίσης σε σημεία που έχουμε να επισκεφτούμε καιρό και τα τσιμπήματα γίνονται μόνο όταν εμείς βάλουμε το χέρι μας κατά λάθος σε σημείο που υπάρχει αράχνη. Οι αράχνες στην Ελλάδα είναι μικρές συνεπώς έχουν μικρά στοματικά μόρια που δεν μπορούν εύκολα να «δαγκώσουν» και να τρυπήσουν το ανθρώπινο δέρμα.
Όλες οι αράχνες έχουν πολύ μικρή ποσότητα από δηλητήριο στα στοματικά τους μόρια για να θανατώνουν τα θύματά τους αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει αράχνη στην Ελλάδα που να μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον ανθρώπινο οργανισμό με το τσίμπημά της.
Τα τσιμπούρια (κρότωνες) είναι μικρά παρασιτικά αρθρόποδα που τρέφονται με το αίμα των θηλαστικών. Υπάρχουν περισσότερα από 800 διαφορετικά είδη, όμως μόνο δύο είναι γνωστό ότι μεταδίδουν ασθένειες στους ανθρώπους, όπως η Νόσος του Lyme (βορρελίωση).Τα τσιμπούρια δεν πηδούν ούτε πετούν. Χρησιμοποιώντας τα πολλά τους πόδια (6 οι προνύμφες και 8 τα ενήλικα) «σκαρφαλώνουν» επάνω στον ξενιστή τους, άνθρωπο ή ζώο, και τον τσιμπούν. Ένα ενήλικο τσιμπούρι κυμαίνεται σε μέγεθος από μισό εκατοστό έως 0,65 εκατοστά.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ένα τσίμπημα από τσιμπούρι δεν οδηγεί σε μετάδοση κάποιας ασθένειας. Τα τσιμπούρια συνήθως ζουν σε περιοχές με πυκνή, ψηλή βλάστηση και σε δάση. Όπως είναι λογικό, τα τσιμπήματα από τσιμπούρια είναι συχνότερα τους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού, καθώς η χλωρίδα παρουσιάζει τις περιόδους αυτές μεγαλύτερη ανάπτυξη και ταυτόχρονα οι εξορμήσεις στην εξοχή είναι συχνότερες. Τη στιγμή που τσιμπά το τσιμπούρι δεν εκδηλώνεται πόνος. Αργότερα, στο σημείο του τσιμπήματος μπορεί να εκδηλωθεί φαγούρα, κοκκίνισμα και αίσθημα καψίματος. Σε άτομα που έχουν ευαισθησία ή αλλεργία στα τσιμπούρια μπορεί επίσης να εκδηλωθεί δερματικό εξάνθημα, δύσπνοια, πρήξιμο ή μούδιασμα.
Αν αμέσως μετά το σύμπτωμα εκδηλωθεί πυρετός, δύσπνοια, γενικευμένη αδυναμία, τάση προς εμετό, πρήξιμο τοπικά στο σημείο του τσιμπήματος και/ή στους λεμφαδένες, πονοκέφαλος, πνευματική σύγχυση ή ταχυπαλμία επιβάλλεται η άμεση επίσκεψη στον γιατρό, αν και αυτές οι περιπτώσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες. Σε περίπτωση που στο σημείο του τσιμπήματος εμφανιστούν έντονο κοκκίνισμα, πρήξιμο και κόκκινες γραμμές είναι πιθανό το σημείο να έχει μολυνθεί. Χρειάζεται αρχικά καλός καθαρισμός του σημείου με άφθονο νερό και σαπούνι ή με κάποιο ήπιο απολυμαντικό και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί αντιβιοτική κρέμα. Αν στο σημείο εκδηλώνεται φαγούρα συστήνεται η χρήση διφαινυδραμίνης. Σε περίπτωση λοίμωξης από παθογόνο μικροοργανισμό λόγω του τσιμπήματος, η αντιμετώπιση εξαρτάται από τον τύπο του μικροοργανισμού.
Αν το τσιμπούρι παραμένει προσκολλημένο επάνω στο δέρμα, είναι δυνατό να απομακρυνθεί με τσιμπιδάκι ή λαβίδα. Ωστόσο, εάν η αφαίρεσή του γίνει ερασιτεχνικά στο σπίτι μπορεί να μην απομακρυνθούν όλα τα μέρη του παρασίτου (π.χ. να μείνει κάποιο από τα πόδια μέσα στο δέρμα). Συνιστάται λοιπόν η επίσκεψη στον γιατρό ώστε το τσιμπούρι να αφαιρεθεί πλήρως και με τον σωστό τρόπο. Μετά την περιποίηση του τσιμπήματος χρειάζεται παρακολούθηση για ένα διάστημα ώστε να διαπιστωθεί έγκαιρα αν υπάρχουν σημάδια αντίδρασης (όπως εξανθήματα ή ενδείξεις λοίμωξης).
Το τσίμπημα του ψύλλου μοιάζει με αλλεργική αντίδραση ή με τσίμπημα κουνουπιού γιατί το δέρμα στο σημείο κοκκινίζει και πρήζεται. Τα τσιμπήματα συνήθως είναι σε σειρές ή σε πολύ κοντινά μεταξύ τους σημεία σε ομάδες των τριών ή των τεσσάρων καθώς οι ψύλλοι τσιμπούν πολλές φορές σε ένα σημείο.Είναι πολύ επίπονα καθώς πέρα από τα εξανθήματα προκαλούν έντονο κνησμό και μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονές και αλλεργικές δερματίτιδες. Εντοπίζονται κυρίως στα χαμηλά σημεία του σώματος γιατί οι ψύλλοι συνήθως επιτίθενται στα πόδια όταν κοιμόμαστε. Συχνά, τα τσιμπήματα ψύλλων εντοπίζονται και σε άλλα σημεία, όπως: μέση, γόνατα και αγκώνες, αλλά γενικά οι ανθρώπινοι ψύλλοι τσιμπούν σε όλα τα μέρη του σώματος. Οπτικά τα εξανθήματα μοιάζουν με μικρά, κόκκινα σπυράκια με πιο σκούρο κέντρο που μπορεί και να αιμορραγούν σε κάποιες περιπτώσεις. Ένα εξάνθημα από τσίμπημα ψύλλων γίνεται λευκό, όταν πιέζετε πάνω του και τείνει να εξαπλώνεται με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα από τσιμπήματα ψύλλων αρχίζουν να εμφανίζονται άμεσα, μέσα σε λίγες ώρες, αλλά η ευαισθησία στο δέρμα διαρκεί αρκετό καιρό μετά το τσίμπημα, πάνω από 10 ημέρες.
Τα μωρά είναι πιο πιθανό να βρεθούν εκτεθειμένα στο τσίμπημα του ψύλλου, και εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στο τσίμπημά του. Αν εντοπίσετε τέτοια ίχνη στο σώμα σας, αποφύγετε να ξύνετε τα σημεία γιατί μπορεί να οδηγηθείτε σε δευτερογενή μόλυνση του δέρματος και να χρειαστείτε ιατρική φροντίδα. Οι ψύλλοι είναι φορείς παθογόνων και βακτηρίων που μπορούν να προκαλέσουν διάφορες λοιμώξεις. Επίσης, καλό είναι να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, είτε φαρμακοποιό είτε γιατρό, ώστε να σας προτείνει ειδική αλοιφή για τσιμπήματα, ενδεχομένως με κάποια κορτιζονούχα ουσία και να εξαλειφθεί η πιθανή μόλυνση. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα μικρά παιδιά, που δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμη και είναι περισσότερο σύνηθες να εμφανίζουν αλλεργίες. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται άμεση επικοινωνία με τον παιδίατρο.
Δυστυχώς, ο ψύλλος είναι ένας συχνός ενοχλητικός επισκέπτης. Κύρια πηγή ψύλλων σε ένα περιβάλλον είναι τα ζώα – ξενιστές, σκύλοι και κυρίως γάτες, στα οποία οι ψύλλοι αγαπούν να παρασιτούν. Είναι επίσης πιθανό να εντοπίσουμε ψύλλους κατά την εγκατάσταση μας σε ένα σπίτι που προηγουμένως ζούσαν κατοικίδια. Προσοχή, γιατί τα κουκούλια των ψύλλων μπορούν να παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα (περισσότερο από δύο χρόνια) αδρανή μέσα σε ένα άδειο σπίτι και να ενεργοποιηθούν όταν μπουν νέοι ένοικοι.
Ένα πιθανό τσίμπημα από μέλισσα ή σφήκα είναι συχνός φόβος του καλοκαιριού και των διακοπών στην ύπαιθρο. Μάλιστα, ο φόβος εντείνεται όταν οι γονείς ανησυχούν για ένα μωρό ή τα παιδιά τους και συχνά αναρωτιούνται: τι κάνουμε αν μας τσιμπήσει μέλισσα ή σφήκα; Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις το τσίμπημα από μέλισσα ή σφήκα παραμένει ένα τοπικό ζήτημα, το οποίο συνοδεύεται από πόνο.
Πιο συγκεκριμένα, όταν μας τσιμπήσει ένα τέτοιο ζωύφιο, εγχέεται δηλητήριο από το κεντρί στο δέρμα και στο εσωτερικό. Το κεντρί της μέλισσας είναι αγκαθωτό και παραμένει στο σημείο κεντρίσματος μετά το τσίμπημα μαζί με το σάκο με το δηλητήριο. Αντίθετα, το κεντρί της σφήκας δεν είναι αγκαθωτό και συνήθως αυτό απομακρύνεται με τη σφήκα μετά το τσίμπημα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, η σφήκα να μπορεί να τσιμπήσει παραπάνω από μία φορές. Όπως προαναφέρθηκε, τα περισσότερα άτομα έχουν μόνο τοπικό πρόβλημα όταν κεντριστούν από μέλισσα ή σφήκα. Για την ακρίβεια, παρατηρείται οξύς πόνος τη στιγμή του τσιμπήματος κι έπεται ο κνησμός και η τοπική αντίδραση. Στη συνέχεια, εμφανίζεται τοπικό πρήξιμο κι ερυθρότητα, ενώ η τελική μορφή του τσιμπήματος περιλαμβάνει λευκό δέρμα γύρω από το τσίμπημα κι ερυθρότητα γύρω από αυτό. Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από 2 έως και 10 ημέρες. Το σημείο του τσιμπήματος σπάνια επιμολύνεται, ενώ αποκλείεται η μόλυνση από τέτανο, καθώς η βλάβη είναι εντελώς επιφανειακή.
Ένα μικρό μέρος του πληθυσμού (γύρω στο 3%) θα εμφανίσει αλλεργική αντίδραση από τσίμπημα μέλισσας ή σφήκας κι ένα ακόμη μικρότερο εμφανίζει σοβαρή αλλεργία, απειλητική για τη ζωή, που ονομάζεται αναφυλαξία. Όταν συμβεί μία αλλεργική αντίδραση, παρατηρείται εκτεταμένο οίδημα, ακόμη και σε σημεία, που απέχουν από το σημείο του τσιμπήματος, κνίδωση, εμετός ή διάρροια, ζαλάδα και ναυτία, δυσκολία στην αναπνοή, βραχνάδα ή συριγμός, πόνος στην κοιλιά, λιποθυμία. Αν παρατηρηθούν τέτοια συμπτώματα, είναι επιτακτική η ιατρική περίθαλψη.
Τα τσιμπήματα ψείρας είναι μικρά κόκκινα σημάδια στους ώμους, το λαιμό και το τριχωτό της κεφαλής. Συνήθως δεν πονάνε, αλλά προκαλούν φαγούρα. Το συνεχές ξύσιμο όμως μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη, που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως πρησμένους λεμφαδένες και ευαίσθητο, κόκκινο δέρμα. Οι τύποι ψειρών που προσβάλουν τους ανθρώπους αποκτώνται κυρίως μέσω στενής προσωπικής επαφής ή κοινής χρήσης καπέλων ή χτένες Ένα μολυσμένο τσίμπημα από ψείρα μπορεί, επίσης, να δημιουργήσει κρούστα από πάνω και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από γιατρό, αλλά, σε γενικές γραμμές, οι ψείρες δεν μεταφέρουν άλλες ασθένειες.
Αν σας τσιμπήσουν κόκκινα μυρμήγκια, απομακρύνετέ τα με προσοχή και ψυχραιμία για να αποτρέψετε νέα τσιμπήματα και κινηθείτε μακριά από την περιοχή. Το τσίμπημα των κόκκινων μυρμηγκιών συνήθως προκαλεί μια φουσκάλα περίπου 24 ώρες μετά το τσίμπημα. Το υλικό που περιέχει θα μαυρίσει και θα μοιάζει με σπυρί. Δεν είναι! Το δηλητήριο του κόκκινου μυρμηγκιού σκοτώνει τα βακτήρια: πρόκειται για νεκρό ιστό και δεν πρέπει να το πειράξετε. Θα ξεραθεί και θα θεραπευτεί μέσα στις επόμενες 7-10 μέρες. Αν η φουσκάλα ερεθιστεί και ανοίξει, χρειάζεται προσοχή για την περίπτωση δευτερογενούς βακτηριακής μόλυνσης.
Οι διαβητικοί και τα άτομα με διαταραχές του κυκλοφορικού συστήματος, όπως οι κιρσοί και η φλεβίτιδα, κινδυνεύουν ιδιαίτερα από επιπλοκές και μετά το τσίμπημα πρέπει να επισκεφτούν ένα γιατρό που θα παρακολουθήσει την κατάστασή τους. Στο 50% των ασθενών, οι οποίο εκδηλώνουν σοβαρές τοπικές αντιδράσεις στα σημεία που έχουν δεχτεί τσιμπήματα από κόκκινο μυρμήγκι το πρήξιμο μπορεί να διαρκέσει για αρκετές μέρες και ενδέχεται να συνοδεύεται από κνησμό, κοκκινίλα και πόνο.
Τα ακάρεα δεν διαθέτουν δόντια και στην ουσία τρέφονται με νεκρά κύτταρα ανθρώπινου δέρματος που αφήνουμε σε στρώματα, παπλώματα και καναπέδες. Τα νεκρά κύτταρά μας αφαιρούνται με τη φυσική διαδικασία της απολέπισης και αποτελούν το 90% της σκόνης του σπιτιού. Επομένως, τα ακάρεα βρίσκουν άνετα μπόλικη τροφή στους χώρους του σπιτιού μας και καθώς δεν έχουν δόντια, διαλύουν τις τροφές τους με πεπτικά υγρά. Όλα αυτά τα εκκρίματα και τα υπολείμματά τους είναι αυτά που προκαλούν στον άνθρωπο μια σειρά από αλλεργικές αντιδράσεις. Μεταξύ αυτών, είναι και οι δερματικές αλλεργικές αντιδράσεις.
Επιπλέον, τα ακάρεα μπορούν να προσβάλλουν και θύλακες τρίχας καθώς μπορούν να τραφούν και με τρίχες, με αποτέλεσμα τον κνησμό, το κοκκίνισμα ή την εμφάνιση σπυριών γύρω από την περιοχή. Μπορεί τα ακάρεα, λοιπόν, να μην μας τσιμπούν, αλλά το ερώτημα παραμένει: πως καταλαβαίνουμε ότι τα σημάδια που έχουμε στο δέρμα μας έχουν προκληθεί από ακάρεα κι όχι από άλλον επιβλαβή μικροοργανισμό;
Πρώτον, τα σημάδια στο δέρμα σας θα εντοπίζονται σε μια ευρύτερη περιοχή ερυθρότητας και θα είναι διάσπαρτα «μπαλώματα» (πολφοί ή μικρά οιδήματα) κι όχι εν σειρά (γαζώματα) και δεύτερον, το πιο πιθανό, θα συνοδεύονται κι από κάποια άλλα συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης.
Ολοκληρωμένες εφαρμογές στον τομέα των απολυμάνσεων και απεντομώσεων.
