Οι ψύλλοι είναι εκτοπαράσιτα των ζώων και του ανθρώπου που προκαλούν άμεσα ενόχληση με την παρουσία τους και τα νύγματά (τσιμπήματα) τους και έμμεσα μεταφέρουν άλλους μικροοργανισμούς που είναι αίτιοι σοβαρών ασθενειών.
Μορφολογία
Τα αυγά έχουν χρώμα λαμπερό μαργαριταριού που βαθμιαία γίνεται κίτρινο καθώς αναπτύσσονται. Οι προνύμφες που εκολάπτονται είναι μικρές και άποδες. Τα ενήλικα είναι σχετικά μικρά σε μέγεθος (1-4 mm) και περίπου ωοειδή. Το χρώμα ποικίλει από ανοικτό έως σκούρο καστανό. Οι πτέρυγες απουσιάζουν αλλά υπάρχουν τρία ζεύγη ισχυρών και καλά αναπτυγμένων ποδιών.
Κύκλος ζωής
Ο κύκλος ζωής από το αυγό έως την έξοδο του ενήλικου μπορεί να είναι σύντομος, 2-3 εβδομάδες για ορισμένα είδη υπό κατάλληλες συνθήκες αλλά συχνά ο κύκλος ζωής είναι σημαντικά μεγαλύτερος όπως 20 μήνες ή περισσότερο.
Οι ψύλλοι αποφεύγουν το φως και επομένως βρίσκουν συνήθως καταφύγιο ανάμεσα στο τρίχωμα ή τα φτερά των ζώων ή σε ανθρώπους κάτω από τα ρούχα ή μέσα στα κρεβάτια. Αν τους δοθεί η ευκαιρία τρέφονται πολλές φορές κατά την διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας στους ξενιστές.
Παρόλο που τα περισσότερα είδη ψύλλων έχουν ένα ή δύο προτιμώμενα είδη ξενιστών, δεν έχουν αποκλειστικό ξενιστή. Για παράδειγμα, οι ψύλλοι της γάτας και του σκύλου εύκολα θα τραφούν σε ανθρώπους απουσία προτιμώμενων ξενιστών.
Είναι έντομα που μπορούν να αντέξουν τόσο την αφυδάτωση του σώματός τους όσο και εκτενείς περιόδους ασιτίας. Πάνω στον ξενιστή του, οι ψύλλοι κινούνται είτε έρποντας είτε πηδώντας.
Τα είδη των ψύλλων είναι πάρα πολλά. Όλα ανήκουν στην τάξη Siphonaptera της κλάσης Insecta (Εντόμων). Τα κυριότερα είδη είναι:
Υγειονομική σημασία
Παρόλο που ορισμένα είδη ψύλλων μπορεί να είναι σημαντικοί φορείς ασθενειών, το πιο συνηθισμένο παράπονο γι αυτούς αφορά στην όχληση που προκαλείται από τα νύγματα τους. Συνεχείς νύξεις στο δέρμα του ξενιστή προκαλούν κνησμό και στη συνέχεια ερεθισμό εξαιτίας του κνησμού. Όταν ο ψύλλος τρυπήσει με τα στοματικά του μόρια το δέρμα του ξενιστή, το αίμα αντλείται και συγχρόνως εγχέεται σίελος μέσω του σιελοφόρου αγωγού που εμποδίζει την πήξη του αίματος και είναι αιτία της δημιουργίας αντίδρασης του δέρματος που εκδηλώνεται ως ερύθημα ή οίδημα.
Σε περίπτωση που ο χώρος σας έχει προσβληθεί από ψύλλους, τα βήματα που ακολουθούνται είναι τα εξής:
Ατομικά μέσα προστασίας
α) Εάν έχετε κατοικίδιο, θα πρέπει να επισκεφτείτε τον κτηνίατρο για να φροντίσει την απαλλαγή του από το παράσιτο αυτό και ταυτόχρονα
β) να καθαριστεί πολύ καλά ο χώρος, τα αντικείμενα του ζώου και τα υφάσματα που χρησιμοποιεί να πλυθούν σε υψηλές θερμοκρασίες.
γ) Στη συνέχεια, θα πρέπει να ελεγχθεί ο χώρος σας, να καθαριστεί καλά. Η χρήση ηλεκτρικής σκούπας είναι απαραίτητη σε όλο το χώρο (κάτω από έπιπλα, σε όλο το πάτωμα, σε γωνίες, ακόμα και επάνω σε έπιπλα). Μόλις τελειώσει το σκούπισμα η σακούλα πρέπει να κλειστεί καλά και να πεταχτεί, διαφορετικά οι ψύλλοι θα επιστρέψουν.
δ) Πλύσιμο των χαλιών.
ε) Απομάκρυνση αντικειμένων που δε χρησιμοποιούνται και απορριμμάτων από τους εξωτερικούς χώρους (ξύλα, τούβλα, έπιπλα).
στ) Η βλάστηση να κλαδεύεται και τα φυτά να μην υπέρ αρδεύονται για να διατηρούνται χαμηλά τα επίπεδα υγρασίας. (Συχνά παρατηρείται και η μεταφορά ψύλλων μέσω οργανικής κοπριάς που χρησιμοποιείται ως βελτιωτικό εδάφους. Συνεπώς, θα πρέπει να γίνεται έλεγχος αυτής προτού τη μεταφέρετε στο χώρο σας).
ζ) Να μην επιτρέπεται όσο το δυνατόν η πρόσβαση στο χώρο σας ζώων που δε σας ανήκουν και που είναι δυνητικοί φορείς ψύλλων (γάτες, σκύλοι).
Χημική καταπολέμηση
Σήμερα χρησιμοποιούνται κυρίως ετοιμόχρηστα διαλύματα υπό πίεση που περιέχουν κατά κύριο λόγο πυρεθρίνες (pyrethrins), πυρεθροειδή (tetramethrin,permethrin κλπ) και συνεργιστικές ουσίες (piperonyl-butoxide).
Για υπολλειματικούς ψεκασμούς εσωτερικών και εξωτερικών επιφανειών σε κατοικημένους χώρους χρησιμοποιούνται πυρεθρίνες, ρυθμιστές ανάπτυξης και πυρεθροειδή ενώ στις θέσεις ανάπαυσης ή στις επιφάνειες όπου συχνάζουν οι ψύλλοι χρησιμοποιείται το acetamiprid.
πηγή: Έντομα & άλλα αρθρόποδα υγειονομικής σημασίας - εκδ. CCity Publish
Ολοκληρωμένες εφαρμογές στον τομέα των απολυμάνσεων και απεντομώσεων.
